Inicialmente publicada por entregas no semanario "España" de 1920, esta é unha obra teatral moi importante porque con ela Valle-Inclán inaugura un novo xénero: o esperpento.
Narra as últimas horas da vida de Max Estrella, un «hiperbólico andaluz, poeta de odas e madrigais» xa ancián, miserable e cego que gozou nalgún momento de certo recoñecento. Na súa peregrinaxe por un Madrid oscuro, turbio, marxinal e sórdido, está acompañado por don Latino de Hispalis e outros personaxes da bohemia madrileña da época. Critica a cultura oficialista e a situación social e política dunha España condenada a non recoñecer aos seus próceres. A obra prolóngase co velatorio de Max Estrella. A obra convírtese nunha parábola da imposibilidade de vivir nun país deforme, inxusto e opresivo, como é a España de 1920, degradada, desconsiderada co pobo chan e chea de corrupción.